GUNAZ.TV
صدای آزادی آذربایجان جنوبی
آمریکا: ایران از طریق مالزی تحریمهای نفتی را دور میزند
کارخانه پتروشیمی باروق شهرستان قوشاچای؛ آلودگی منطقه و تهدید جان اهالی
دکتر فاضل : تا 10سال آینده مجبوریم پزشک وارد کنیم
سیمونیان: شهروندان ارمنستان از روند تحدید حدود مرزها حمایت میکنند
کشورهای غربی مراسم تحلیف ولادیمیر پوتین را تحریم کردند
کمیسیون آزادی مذهبی آمریکا خواستار تشدید تحریمِ مقامات ایران بهدلیل سرکوب زنان شد
ارتش اسرائیل از کنترل بر بخش جنوبی نوار غزه در مرز مصر خبر داد
هر ۱۰ روز یک پزشک در ایران خودکشی میکند
موضوعات مورد بحث روسای امور خارجه آذربایجان و ارمنستان در آلماتی اعلام شد
باکو به عنوان «پایتخت ورزش» جهان انتخاب شد
وزارت خارجه آمریکا: ایران همچنان بزرگترین محرک درگیریها در غزه است
علی رضیزاده نادارلی از زندان اوین به مرخصی اعزام شد
آغاز چهارمین ماه بازداشت فعالین حرکت ملی آذربایجان محبوس در زندان اوین
دیداروزیران خارجه آذربایجان و ارمنستان در قزاقستان
طرح حکومت برای برخورد با کاربران فضای مجازی
پاشینیان در مراسم تحلیف پوتین شرکت نخواهد کرد
روسیه مدعی تصرف شهری کوچک در شرق اوکراین شد
آمریکا ارسال محموله تسلیحاتی به اسرائیل را تعلیق کرد
نتانیاهو: اسرائیل شرط حماس برای آتشبس را نخواهد پذیرفت
لوازمخانگی ساخت ایران گرانتر از برندهای برتر دنیا
احضار مرتضی پروین به حفاظت اطلاعات زندان اوین و تهدید وی بعد از برگزاری نمایشگاه نقاشی
از تبریز تا همدان؛ اعتصاب طلافروشان و تعطیلی بازار زرگران شهرهای آذربایجان در اعتراض به قانون جدید مالیات
تفتیش منزل و ضبط تلفن همراه آشقین امامی هنرمند آذربایجان توسط نیروهای امنیتی
اسرائیل حمله تلافیجویانه به ایران را تأیید کرد
هلاکت یکی از فرماندهان جهاد اسلامی حماس
فاجعه جنگلزدایی فندقلوی اردبیل
دیدار وزرای امور خارجه آذربایجان و ترکیه
پرواز اولین جنگنده اف-۱۶ مجهز به هوش مصنوعی
سنگاندازیهای ایران برای جلوگیری از صلح و تحدید مرزهای آذربایجان و ارمنستان
آیین باستانی «تپه نَنَه» در روستای پیرکندی خوی برگزار شد
«بدهی» دولت ایران به نیروگاههای برق خصوصی به «۹۰ هزار میلیارد تومان» رسید
نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازمخانگی ایران: لباسشویی ۱۵ میلیون تومانی خارجی را در داخل مونتاژ میکنیم و ۲۵ میلیون تومان میفروشیم
ترکیه در پروژههای سرمایهگذاری خارجی به جایگاه چهارم اروپا رسید
گزارشی از سیل اخیر و خسارات وارده به شهرهای آذربایجان
ساخت و ساز در محوطه قلعه تاریخی اوْلتان این بنای تاریخی را درمعرض نابودی قرار داده است
انتقال «رویا ذاکری» دختر معترض آذربایجانی به بیمارستان اعصاب و روان رازی
نتانیاهو از طرح «غزه بدون حماس» رونمایی کرد: خودمختاری و تبدیل به قطبی جدید برای جذب سرمایه طی ده سال
سیل در شبستر چهار خودرو را با خود برد
بازدید میهمانان بین المللی از پل خداآفرین
برگزاری جشنواره بینالمللی فیلم «توران» در ازمیر
خودکشی یکی از فعالین جنبش دانشجویی آذربایجان در دانشگاه تهران
عباس لسانی در مراسم گرامیداشت دکتر صدیق در سال ۱۳۸۰؛ باغیمسیز بیر ائل بللیدیر شن یاشار
خبری تاسفبار برای فرهنگ دوستان آذربایجانی؛ انتشارات «اندیشهنو» تعطیل شد
گوناز تی وی: جدیدا کتابی در آمریکا منتشر شده است که به حلقه قدرت در حکومت ایران می پردازد.نویسنده کتاب۲۳۰۰ چهره سیاسی را برشمرده است که مشاغل کلیدی جمهوری اسلامی را در چهل سال گذشته در اختیار داشتهاند. به بیان محقق و نویسنده این کتاب قدرت صرفاً در دست ۲۳۰۰ نفر جابهجا شده که بسیاری از آنها با هم پیوندهای فامیلی داشته و دارند.
به گزارش گوناز تی وی، در این کتاب سعی شده پاسخ سوالهایی چون،حلقه صاحبان قدرت در تاریخ چهل ساله جمهوری اسلامی چند نفر و شامل چه کسانی بوده است؟ خاستگاه طبقاتی حاکمان ایران چه بوده است؟ و آنها چگونه پلههای قدرت را طی کردهاند؟،داده شود."ایران پسا انقلاب؛ دفترچه راهنما" مرجعی است برای یافتن پاسخ به پرسشهایی از این دست؛ کتابی ۸۵۳ صفحهای به زبان انگلیسی که حاصل پژوهشی چهارده ساله است.
رادیو زمانه به مناسب انتشار این کتاب با مهرزاد بروجردی نویسنده کتاب گفتگویی انجام داده است که در زیر آورده می شود. بروجردی استاد علوم سیاسی دانشگاه سیراکیوز نیویورک است.
شما در کتابتان "ایران پسا انقلاب؛ دفترچه راهنما" (با همکاری کوروش رحیمخانی)، ۲۳۰۰ چهره سیاسی را برشمردهاید که مشاغل کلیدی جمهوری اسلامی را در چهل سال گذشته در اختیار داشتهاند. به بیان شما، قدرت صرفاً در دست ۲۳۰۰ نفر جابهجا شده که بسیاری از آنها با هم پیوندهای فامیلی داشته و دارند. با توجه به دادههای مشابه مربوط به نخبگان قدرت در کشورهای دیگر، ارزیابی شما از گردش قدرت در ایران چیست: آیا این به معنای وجود یک حلقه بسته یا کاست قدرت در جمهوری اسلامی است؟
در کتاب نام و مشخصات ۲۳۳۲ نفر که از اولین روز انقلاب تا امروز مشاغل کلیدی را دست داشتهاند، ذکر شده است. این شامل وزیران ۱۵ کابینه، نمایندگان ۱۰ مجلس شورای اسلامی، نمایندگان ۶ دوره مجلس خبرگان (از جمله مجلس بررسی نهایی قانون اساسی)، ۷ دوره شورای نگهبان، ۸ دوره تشخیص مصلحت نظام و همچنین سران قوه قضاییه، ارتش، سپاه پاسداران، بانک مرکزی و صدا و سیما میشود.
با توجه به اینکه اکثریت این افراد نماینده مجلس بودهاند و بخش عمدهای از آنها هم تنها یک بار انتخاب شدهاند، میتوان گفت که گردش قدرت در ایران پس از انقلاب بسیار محدود بوده است. به عبارت دیگر، رجالی که «خودی» تلقی شدهاند، مشاغل و مناصب بالایی را به تناوب در اختیار داشتهاند. در کتاب فهرست ۴۸ نفر آمده است که هر یک بیش از ۷ شغل مهم را داشتهاند (که تازه شامل مشاغلی مثل امام جمعه، معاون وزیر، سفیر، فرماندار، استاندار، مشاور و رئیس دانشگاه و مشابه آن نمیشود).
مطالعه آمارها نشان میدهد که تغییر و گردش در ردههای پایینی هرم قدرت صورت میگیرد، در سطح مجلس و نه در نهادهایی مثل بیت رهبری و شورای نگهبان که در بالای هرم قرار دارند. این را میتوان با بررسی نرخ تصدیگری (incumbency) به روشنی دریافت. در حالی که به طور متوسط تنها ۳۳ درصد نمایندگان هر دوره مجلس در مجلس بعدی حضور داشتهاند، این نرخ برای اعضای شورای تشخیص مصلحت ۷۸ درصد بوده است و برای شورای نگهبان ۷۳ درصد. به طور کلی و با توجه به این دادهها میتوان گفت که واقعاً عده قلیلی در این۴۰ سال در این نظام حکمرانی کردهاند.
بخشی از کتابتان به پیوندهای خویشاوندی میان صاحبان قدرت و فرزندانشان اختصاص دارد. کارکرد سیاسی این ازدواجها چه بوده است؟ یادم است، مراد ثقفی، تحلیلگر مسائل سیاسی ایران، جایی نوشته بود (نقل به مضمون): این روابط خویشاوندی و پیوندهای خونی جلوی تعمیق تضادهای سیاسی را میگیرند و البته واجد این کارکرد مثبتاند که مانع ریختن خون میشوند. نظر شما چیست؟
ابتدا باید بگویم که تنها ۱۰ صفحه از این کتاب ۸۵۳ صفحهای درباره پیوندهای خویشاوندی صاحبان قدرت است؛ و تا آنجا که من میدانم ما در این کتاب دقیقترین فهرست چنین پیوندهایی را جمعآوری کردهایم. این فهرست پیوندهای سببی و نسبیای مانند پدر، مادر، فرزند، زن، شوهر، داماد، عروس، برادر، پدرزن، شوهرخواهر، پسرعمو و غیره را در برمیگیرد. حرف آقای مراد ثقفی از جهتی درست است. روابط خویشاوندی، پیوندهای خونی و حتی نسبتهایی همچون همدانشگاهی یا همحوزهای بودن این رجال، جلوی وخیم شدن خیلی از تضادها و خونریزیها را گرفته، ولی واقعیت این است که خویشاوندی صاحبان قدرت در جمهوری اسلامی تنها بار مثبت نداشته است.
فامیلگرایی سبب شده که افراد تنها به خاطر پیوندهای سببی و نسبی و نه از روی شایستهسالاری بر صندلیهای قدرت تکیه بزنند. برای مثال تصدی برادران و فرزندان اشخاصی مثل خمینی، خامنهای، رفسنجانی، خاتمی، احمدینژاد و روحانی در دستگاه حاکم نشان هر چیزی است جز شایستهسالاری. لئونارد بابندر، استاد سابق علوم سیاسی در داشنگاه یو. سی. ال.ای ۵۶ سال پیش نوشت: «فامیلگرایی در ایران یک تعهد جدی است.» بیش از نیم قرن پس از این اظهارنظر، هنوز همین طور است.
این طور به نظر میرسد که صاحبان قدرت و نفوذ در جمهوری اسلامی، دستکم تا همین اواخر، سه گروه عمده و اصلی بودهاند: ایدئولوگهای انقلاب و جنگ (به طور مشخص روحانیها)، چهرههای حاضر در جبهههای جنگ (نظامیها و مشخصاً سپاهیها)، و در نهایت شخصیتهای امنیتی که در بدو تأسیس جمهوری اسلامی کنترل زندانها را در اختیار داشتهاند، بازجو بودهاند و به طور کلی، کارهای اطلاعاتی و امنیتی میکردند. این ارزیابی تا چه حد درست است؟
بر اساس مطالعه ما، ۲۷ درصد ۲۳۳۲ نفر رجال جمهوری اسلامی، روحانی هستند. البته باید افزود که در جمهوری اسلامی به عنوان یک حکومت دینی، وزنه سیاسی روحانیون بسیار بیشتر از آن چیزی است که این درصد بیان میکند. برای مثال، شخص رهبر به تنهایی و شخصاً واجد این قدرت است که صدها نفر را در مشاغل مهم نصب و عزل کند. به همین ترتیب، علمای عظام بدون داشتن شغل دولتی، میتوانند وزنه سنگینی در مناسبات قدرت باشند.
دو چیز در تحقیقات ما چشمگیر است: اول آنکه درصد تصدیگری افرادی که سابقه سپاه پاسداران و حضور در جبهه جنگ با عراق را دارند، در تمامی نهادهای قدرت بالا رفته است، و سپاهیانی که در اول انقلاب محافظ روحانیون بودند، حالا رقیب آنها شدهاند و سهم خود را از سفره انقلاب میخواهند. دوم آنکه اگر سکوهای پرش یعنی مشاغلی را مرور کنیم که صاحبان قدرت درست قبل از به دست گرفتن شغلهای کلیدی در اختیار داشتهاند، میبینیم که بوروکراسی دولتی و دانشگاه نقش بسیار مهمی را بازی میکنند. به عبارت دیگر، دستگاه عریض و طویل بخش دولتی و دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی محل رشد و تربیت نسل جدیدی بوده که وارد حلقه قدرت شدهاند. این روند، نظر به ضعف بخش خصوصی و با توجه به اینکه اکثریت مطلق دولتمردان جدید، تحصیلکرده داخل کشور هستند، قابل توضیح است.
در یکی دو دهه اخیر، شاهد ورود گروه جدیدی به مرکز تصمیمگیری و قدرت (به ویژه مراکز اقتصادی) بودهایم: آقازادهها که غالباً نسبت به پدرانشان عملگراتر هستند. سهم آقازاده از قدرت در جمهوری اسلامی در دو دهه اخیر چه قدر بوده است؟
به نظر میرسد که اکثر آقازادهها عطای سیاست را به لقای آن بخشیدهاند و تصمیم گرفتهاند از توان و امتیازات خود در مراکز اقتصادی بهره ببرند که هم از شفافیت کمتری برخورداراند و هم اینکه در آنها میتوان یک شبه راه صد ساله را پیمود و توشه خود را ساخت. البته نباید از خاطر برد که فرزندان افرادی مثل مطهری، مفتح، جنتی، رفسنجانی، علیخانی، ابوترابی فرد، علوی، ستاری (و بسیاری دیگر که نامشان در کتاب آمده) به مشاغل سیاسی پشت نکردهاند.
باور رایج این است که خاستگاه طبقاتی نظام جمهوری اسلامی خرده بورژاوزی است و بالتبع این نظام منافع این طبقه را نمایندگی میکند؟ با توجه به دادههای کتاب "ایران پسا انقلاب"، درباره پایگاه طبقاتی صاحبان قدرت در تاریخ چهل ساله جمهوری اسلامی چه میتوان گفت؟
یکی از دستاوردهای این کتاب، جمعآوری شغل پدران بسیاری از نخبگان سیاسی است که البته به خاطر کمبود اطلاعات همه صاحبان مشاغل کلیدی را در برنمیگیرد. اگر شغل پدر را به عنوان بهترین معیار جایگاه طبقاتی افراد در نظر بگیریم، میبینیم که سیاستمداران نظام جمهوری اسلامی عمدتاً فرزندان روحانیان، کشاورزان، کسبه بازار و کارگران هستند که اقشار پائین جامعه را تشکیل میدهند.
برای مثال مطالعه ما در مورد شغل پدران ۳۲۷ نماینده که در کل دوره چهار ساله مجلس اول (۱۳۵۹-۱۳۶۳) حضور داشتهاند، نشان میدهد که شغل پدران آنها به این شرح بوده است: روحانیت ۲۸ درصد، کشاورز و خرده مالک ۲۳ درصد، کسبه بازار ۱۵ درصد، کارگر ۶ درصد که مجموع آنها بالغ بر ۷۲ درصد کل نمایندگان میشود، در عوض کسانی که پدرانشان مشاغلی مانند دکتر، وکیل، مهندس و استاد دانشگاه داشتهاند، تنها ۲ درصد است. این خاستگاه طبقاتی در مورد وزیران و نمایندگان خبرگان، اعضا شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نیز صدق میکند.
به عنوان سوال آخر، ممنون میشوم در مورد کتاب "ایران پسا انقلاب؛ دفترچه راهنما" و محتوا و مطالب کلیدی آن، کمی توضیح بدهید.
انگیزه نوشتن این کتاب پیش از هر چیز، این باور بود که آگاهی ما از رجال سیاسی بعد از انقلاب ناچیز است. چهار دهه پس از ورود دولمتردان و رجال سیاسی جدید بر صحنه قدرت در ایران، هنوز یک پژوهش تجربی درخور درباره روشهای برکشیدن و به کار گمارده شدن این افراد در دستگاههای دولتی، و همچنین ساختار و چینش نهادین دستگاهها و چرخش دولتمردان در آنها انجام نشده بود. "ایران پسا انقلاب؛ دفترچه راهنما" فراگیرترین و کاملترین مرجع دادهها درباره رجال سیاسی جمهوری اسلامی است. ارزش این کتاب، که حاصل پژوهشی چهارده ساله است، تنها به گردآوری مختصر زندگینامه ۲۳۳۲ نفر ختم و خلاصه نمیشود.
دادههای ۳۶ دوره انتخابات ملی، مشخصات ۴۰۰ گروه و سازمان قانونی و غیرقانونی اعلامشده، فهرست کامل افراد در هر یک از مشاغل کلیدی، پیوندهای خویشاوندی، به علاوه ۱۵۰ جدول و نمودار این کتاب را بدون اغراق به جامعترین کتاب مرجع دریاره سیاست در جمهوری اسلامی بدل کرده است. بر خلاف شیوه رایج شرححالنویسی رجال سیاسی در ایران، در این کتاب خبری از مدح و ضم، تعریف و محکوم کردن افراد نیست، و ما تنها به ذکر حقایق آماری و بیوگرافی افراد بسنده کردهایم.
مواد خامی که در این کتاب گردآوری شده، برای اولین بار به ما اجازه میدهد که تحلیلهای تجربی (empirical analysis) در ارتباط با موضوعاتی مانند ماهیت طبقاتی جمهوری اسلامی، سهم استانها از رجال سیاسی، سهم زنان در مشارکت سیاسی، نرخ تصدیگری در نهادهای قدرت و... ارائه دهیم. به نظر من از آنجا که اکثر تحلیلهای اوضاع سیاسی ایران بر مبنای پیشفرضهای تئوریک و نه تجربی بنا شده، هر تحلیلگر جدی سیاست ایران از این پس نیازمند کنکاش در اطلاعات فراهمآمده در این کتاب خواهد بود. امیدوارم خوانندگان این را نه خودستایی نویسنده بلکه قضاوت صادقانه یک محقق تلقی کنند.
گوناز تی وی
M.Y
علی رضیزاده نادارلی از زندان اوین به مرخصی اعزام شد
آغاز چهارمین ماه بازداشت فعالین حرکت ملی آذربایجان محبوس در زندان اوین
سنگاندازیهای ایران برای جلوگیری از صلح و تحدید مرزهای آذربایجان و ارمنستان
آیین باستانی «تپه نَنَه» در روستای پیرکندی خوی برگزار شد
ساخت و ساز در محوطه قلعه تاریخی اوْلتان این بنای تاریخی را درمعرض نابودی قرار داده است
انتقال «رویا ذاکری» دختر معترض آذربایجانی به بیمارستان اعصاب و روان رازی
خودکشی یکی از فعالین جنبش دانشجویی آذربایجان در دانشگاه تهران
عباس لسانی در مراسم گرامیداشت دکتر صدیق در سال ۱۳۸۰؛ باغیمسیز بیر ائل بللیدیر شن یاشار
خبری تاسفبار برای فرهنگ دوستان آذربایجانی؛ انتشارات «اندیشهنو» تعطیل شد
وخامت حال کریم اسماعیل زاده در زندان تبریز
رنجش مردم در سایه بی تدبیری مسئولین حکومتی؛ ترافیک سنگین وصفوف طولانی کامیونها در گمرک آستار
بازداشت خشونتآمیز هوادار تراکتور آذربایجان؛ ممانعت از ورود دختربچه ۶ ساله به ورزشگاه سهند
برکناری شبانه دکتر احمد بایبوردی از سمت خود به دلیل اطلاعرسانی درباره تخریبات زیستمحیطی در آذربایجان
برگزاری نمایشگاه نقاشی (طراحی) مرتضی پروین در زندان اوین
علیاف: ما اجازه نمیدهیم برخی از کشورهای اروپایی با ملل دیگر به عنوان مستعمره رفتار کنند
شاپور انصاری جراح اهل آذربایجان جنوبی از پل خودآفرین دیدار کرد
پل تاریخی خَنهیی(خانقاه) مراغه در آستانه نابودی کامل
۳ فعال آذربایجانی بازداشت شده در بازی تراکتور به حبس تعلیقی محکوم شدند
تایید حکم حبس فعالین ملی «سالار طاهرافشار و میلاد جلیلی» توسط دادگاه تجدید نظر استان آذربایجان شرقی
با اعمال فشار و اجبار؛ خانه امن غیرولتی مهر شمس آفرید در اورمیه تعطیل شد
خودکشی یکی از فعالین جنبش دانشجویی آذربایجان در دانشگاه تهران
بازدید میهمانان بین المللی از پل خداآفرین
سنگاندازیهای ایران برای جلوگیری از صلح و تحدید مرزهای آذربایجان و ارمنستان
مراسم «بزرگداشت» عوامل ترور علیه دولت آذربایجان در قم
بسته شدن دفتر «صدا و سیما» در آذربایجان
شاپور انصاری جراح اهل آذربایجان جنوبی از پل خودآفرین دیدار کرد
ارمنستان: آماده بازگشایی تمامی مسیرها با آذربایجان هستیم
اتهامی که قلب حرکت ملی آذربایجان را نشانه رفت / توحید امیرامینی
برکناری شبانه دکتر احمد بایبوردی از سمت خود به دلیل اطلاعرسانی درباره تخریبات زیستمحیطی در آذربایجان
رقص آذربایجانی و کینه ایرانشهری! - حسن راشدی
سفر معاون وزیر دفاع آذربایجان به تهران
پرزیدنت علی اف: قطار بازگشت بزرگ به ایستگاه شوشا رسید
علیاف: ما اجازه نمیدهیم برخی از کشورهای اروپایی با ملل دیگر به عنوان مستعمره رفتار کنند
وزیر دفاع ترکیه: ایران مأمن تروریستهای پ.ک.ک شده است
خبری تاسفبار برای فرهنگ دوستان آذربایجانی؛ انتشارات «اندیشهنو» تعطیل شد
بازداشت خشونتآمیز هوادار تراکتور آذربایجان؛ ممانعت از ورود دختربچه ۶ ساله به ورزشگاه سهند
هشدار آذربایجان به فرانسه درخصوص دخالت در امور داخلی
بازداشت 31 ارمنی به دلیل ممانعت از تحدید حدود با آذربایجان