علیرغم تعهد تهران در خصوص ممنوعیت ورود شرکت های حمل و نقلی، رانندگان و اتباع ایران به منطقه قاراباغ و لاچین جمهوری آزربایجان، ایران به طور غیرمستقیم انرژی مورد نیاز بخش هایی ارمنی نشین قاراباغ را تامین می کند.

 

ایران در گذشته بخش بزرگی از انرژی موردنیاز قاراباغ را به‌طور مستقیم تامین می‌کرد، اما با تغییر مناسبات منطقه پس از جنگ 44 شرایط کمی دشوارتر شده است.

 

«اوراسیا نت» گزارش می دهد: «بخش ارمنی نشین قاراباغ هنوز هم بخش بزرگی از انرژی خود را از طریق تانکرهای سوخت‌رسان شرکت‌های خصوصی ارمنی که فرآورده‌های نفتی با مبدا ایران را جابه‌‌‌‌جا می‌کنند، تامین می‌‌‌‌سازد.»

 

بر این اساس، حالا اما با بالاگرفتن تنش‌‌‌‌ها پس از بازداشت دو راننده ایران و اعلام تعهد تهران برای ممنوعیت ورود به مناطق شمالی قاراباغ و لاچین برای شهروندان و رانندگان ایران، تامین انرژی و کالایی ارامنه در قارا‌باغ از طریق ایران بسیار دشوارتر شده است. مقامات محلی در خانکندی دیدگاه دیگری در این‌باره دارند و می‌گویند که اکنون با روش‌های پیچیده‌‌‌‌تری تجارت خود با ایران و به‌ویژه در زمینه تامین انرژی ادامه می‌دهند.

 

لورن گابریلیان، معاون وزارت مدیریت ارضی و زیرساخت دولت خودخوانده پیشین قارا‌باغ به «اوراسیانت» گفته است: «محصولات فرآورده نفتی مانند بنزین، گازوئیل و آسفالت برای ساخت‌و‌‌ساز جاده از طریق شرکت‌های خصوصی در ارمنستان که محصولات خود را با کامیون‌‌‌‌های خصوصی حمل می‌کنند، به خانکندی وارد می‌شود.»

 

او همچنین گفته است: «ممنوعیت جدید درباره ورود کامیون‌‌‌‌های ایران به قاراباغ به این معنا نیست که کالاهای ساخت ایران توسط شرکت‌های تجاری ما قابل وارد کردن نیستند.»

 

اوراسیانت گزارش می دهد که هیچ‌یک از شرکت‌های ارمنی که در خانکندی نفت ایران را معامله می‌کنند، حاضر نشده‌‌‌‌اند به سوالات مرتبط با حجم تجارت به منطقه و تاثیر تحولات اخیر بر این تجارت پاسخ دهند. یک منبع در پلیس محلی که به دلایل امنیتی نخواسته که نامش فاش شود با تاکید به بحث‌های مربوط به نقش کسب‌‌‌‌و‌‌‌‌کارهای خصوصی به اوراسیانت گفته که این کسب‌و‌کارها هیچ‌کدام از تانکرهای حامل نفت ایران که به این منطقه تحت‌محاصره وارد شده‌‌‌‌اند را ثبت نکرده‌‌‌‌اند.

 

پیشتر پرزیدنت الهام علی‌‌‌‌اف اعلام کرد که تنها در دوره یک ماهه در میان ماه‌های آگوست و سپتامبر، 60 کامیون ایران به‌طور غیرقانونی وارد قاراباغ شده بودند.

 

کامیون های ایران حدود 30 سال بود که به صورت غیرقانونی وارد قاراباغ می شدند. بار این کامیون ها تاکنون محرمانه مانده است. اما گزارش های غیر رسمی از حمل سلاح و محموله های نفتی خبر می دهند. در این باره رسانه های ارمنی گزارش می دهند که شرکت های ایران در برخی از پروژه های عمرانی ارامنه از جمله ساخت خانه در خانکندی و عسگران مشارکت دارند.

 

به گفته پرزیدنت علی اف، پس از آزادسازی قاراباغ و استقرار نیروهای مرزبانی آزربایجان در مرزهای بین المللی جمهوری آزربایجان، دولت آزربایجان به صورت شفاهی و کتبی به تهران هشدار داده تا سریعا روند تردد کامیون های ایران در قاراباغ متوقف شود. اما حکومت ایران علاوه بر بی اعتنایی به هشدار باکو بر حجم تعداد کامیون های ارسالی به خانکندی افزود تا اینکه پلیس آزربایجان مجبور به ایجاد پست بازرسی و بازداشت دو راننده ایرانی شد.

 

در این میان دستگیری دو راننده کامیون ایرانی توسط نیروهای نظامی آزربایجان به چالشی جدید در روابط دو کشور منجر شد و مقامات کشوری و رسمی ایران موجی جدید از تخریبات و اتهامات علیه دولت و ملت آزربایجان را آغاز کردند.

 

رئیس جمهور آزربایجان در این زمینه خطاب به تهران گفته بود: «آیا تجارت با 25 هزار ارمنی آنقدر برایتان اهمیت دارد که کشور 10 میلیونی همسایه که در صحبت دوست نیز می نامید را کنار می گذارید؟.»

 

گوناز تی وی

E.Y