آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه از ایران به دلیل ایجاد تغییر اعلام نشده در اتصال بین دو خوشه ماشین‌های پیشرفته غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد در مجتمع هسته‌ای فردو در اطراف قم انتقاد کرد.
در مقابل ایران گفت که موضع آژانس در مورد فعالیت هسته‌ای تهران صحیح نیست.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این تغییر را طی یک بازرسی اعلام‌نشده در روز ۲۱ ژانویه در کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو دریافت. ایران در ماه‌های گذشته فعالیت‌های هسته‌ای در فردو را گسترش داده و آژانس هم می‌گوید باید روند نظارت بر این مکان تشدید شود.
این چهار کشور در بیانیه خود با اشاره به معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای گفتند: «همانطور که آژانس اعلام کرده است، این تغییر اعلام نشده مغایر با تعهدات ایران تحت توافقنامه پادمان جامع NPT است».
محمد اسلامی، رئیس اتمی ایران روز پنجشنبه گفت: «تفسیر بازرس آژانس نادرست بود، اما او آن را به آژانس گزارش داد… ما بلافاصله در همان روز توضیحات را به آژانس ارائه کردیم».
اسلامی شامگاه جمعه نیز در یک برنامه تلویزیونی به تندی از رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتقاد کرد و گفت که «موارد بیرون از پادمان که سیاسی و دیکته شده از حنجره آژانس و شخص مدیرکل بیرون می‌آیند».
او در توضیح روندی که منجر به گزارش تخلف شد گفت: «دیروز نامه‌ای به آژانس دادیم که یک بازرس که خودش با نماینده ارشد پادمان فرستاده شده و از تاسیسات ما بازدید کرده، اشتباه کرده و گزارش نادرستی داده است ولی باز مدیرکل آژانس این مساله را رسانه‌ای کرد. این رفتار غیرحرفه‌ای است و پذیرفته نیست و امیدواریم این رویه توسط مدیرکل آژانس تداوم نیابد زیرا این کار برای اعتبار وی و آژانس پذیرفته نیست.»
اما در بیانیه مشترک آمریکا و سه کشور اروپایی به موضوعاتی فراتر از این تخلف یا اشتباه احتمالی اشاره شده و آمده است که تولید اورانیوم با غنای بالا توسط ایران در فردو خطرات مرتبط با اشاعه سلاح‌های هسته‌ای قابل توجهی به همراه دارد و هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارد و ایران هنوز پاسخ معتبری به سؤالات باقی‌مانده آژانس به عنوان بخشی از تحقیقات پادمان ارائه نکرده است.
تاسیسات فردو آنقدر برای کشورهای غربی حساس است که توافق برجام، غنی‌سازی را در آنجا ممنوع کرد. از زمان خروج ایالات متحده از توافق در سال ۲۰۱۸ و اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران، حکومت ایران بسیاری از محدودیت‌های برجامی بر فعالیت‌های هسته‌ای خود را زیر پا گذاشته است.
در حالی که سطح تنش میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال افزایش است، موضوع مشارکت ایران در تجاوز نظامی روسیه به اوکراین وپ بن‌بست در مذاکرات احیای برجام نیز شرایط را پیچیده‌تر از قبل کرده است.
ساعتی پس از انتشار بیانیه مشترک غربی‌ها، حمید ابوطالبی، مشاور سیاسی رئیس‌جمهوری سابق ایران در حساب توییتری‌اش هشدار داد که ادامه وضع موجود سبب ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت و بازگشت تحریم‌ها خواهد شد: «با پیچیده شدن وضعیت روسیه و اوکراین و شرایط منطقه و بانزدیک شدن به اجلاس آتی آژانس، چنانچه تصمیم روشن و مؤثری در خصوص مذاکرات، ۲۲۳۱ و وضعیت هسته‌ای اتخاذ نگردد، شرایط خارجی کشور که روزبه‌روز حادتر می‌شود زمینه را برای گزارش به شورای امنیت سازمان ملل فراهم خواهد نمود.»
گوناز تی وی
M. radiozamaneh
