GUNAZ.TV
GÜNEY AZƏRBAYCANIN AZADLIQ SƏSİ
Xaməneinin nümayndəsi amerikalı qadınlara görə narahatdır- İntihar sayı artıb
Qəzzada ölənlərin sayı 34 654 nəfərə çatıb
Xankəndi Şəhər Prokurorluğu yaradılıb
Azərbaycanla Türkiyə arasında gəlirlərə görə ikiqat vergitutma aradan qaldırılıb
Sosioloq: Xalqla hakimiyyət arasında uçurum dərinləşir
Universitet müəllimlərinə məhdudiyyətlər tətbiq edilib
Tanınmış baş məşqçi: Azərbaycana görə azərbaycanlılar qərar verməlidir
"İranın sanksiyaları kimsəni qorxutmur" Britaniyanın müdafiə naziri
İran daha bir rekorda imza atdı- 2023-cü ildə yazıçıların ikinci ən böyük həbsxanası olub
Britaniya- İran bölgədəki qeyri-sabitliyə görə məsuliyyət daşıyır
İran ilə Rusiya ticarət hesablaşmaları üçün yeni yollar axtarırlar
Şəbüstər rayonunda güclü daşqınlar yaşanıb
Təbrizdə 3 məhbus edam edildi
Güneyli aktivist intihar edib
Xankəndidə son bir həftədə tapılan silah-sursatın həcmi açıqlanıb
İran jurnalistlərin həbsinə görə dünyada ikinci yerdədir
Aİ Ukraynadakı müharibənin tez başa çatmasının yollarını açıqlayıb
Tehranda məşhur nəşriyyat bağlandı
İsrail kiber hücumlara qarşı elektron qübbə yaradır
Azərbaycan hərbçiləri Türkiyədə beynəlxalq təlimdə iştirak edəcək
Tehran Azərbaycana qarşı indi də afrikalılardan istifadə edir
Netanyahu açıqladı: Növbəti seçkilərdə ...
Rusiya MN Ukraynanın builki itkilərini açıqlayıb
Kreml Makron və Kameronun açıqlamalarını təhlükəli adlandırıb
İran İsraillə əlaqədar gəmi heyətinin azad etdiyini bildirib
Jurnalistələrə qarşı təzyiqlər davam edir - Daha bir jurnalistə qarşı cinayət işi açıldı
Azərbaycan müdafiə nazirinin müavini İrana səfər edib
Təbriz və Ərdəbildə məhkumlar edam edildi
Agentlik təsdiqlədi, Rafael Qrossi İrana səfər edəcək
Azad olunan torpaqlarda 134 min hektar ərazi mina və partlamamış sursatlardan təmizlənib
"İran PKK terroristlərinin sığınacaq yerinə çevrilib" - Türkiyə
Hikmət Hacıyev: Ermənistanın basdırdığı saysız-hesabsız minalar humanitar fəaliyyətə ciddi təsir edir
ABŞ: İrana bağlı qüvvələr ABŞ-a qarşı hücumlar planlaşdırmağa davam edir
Güneyli ativistin sağlamlığı təhlükəyə düşüb
İranda bəhailərin 4 obyekti bağlanılıb
14 gündə İran həbsxanalarında 63 nəfər edam edildi
Moləvi Əbdülhəmid sünnilərə qarşı ayrı-seçkiliyi qınayıb
Ümumdünya Mətbuat Azadlığı Günüdür, İran 176-cı yerdədir
Iranda dini azadlıqlar sistemli şəkildə pozulur
Blinkenin İsrail səfəri başa çatdı, nə razılaşdırıldı?
Pakistanda partlayış nəticəsində 1 nəfər ölüb, 20 nəfər yaralanıb
Ermənistan İranla hərbi anlaşma imzalamaq arzusundadır
İranda sünnilərə qarşı dini ayrı-seçkilik siyasəti güclənib
GünAz TV: 1998-ci ildən “Sepah”ın Qüds Briqadasına rəhbərlik edən Qasım Süleymani daha öncələr adı tez-tez hallanmayan və fəaliyyətləri əsasən gizli saxlanılan iranlı hərbçilərdən biri idi.
Lakin Suriyada vətəndaş müharibəsinin başlanmasının ardınca İranın bu ölkənin daxili işlərinə qarışması, Əsəd rejiminə hərbi və maddi yardım göstərməsi, eləcə də İŞİD terror təşkilatının meydana çıxması rəsmi Tehranın Qasım Süleymani propaqandasını yaymasına münbit şərait yaratmışdı. Hətta bir neçə il əvvəl İnqilab Keşikçiləri Korpusuna bağlı media orqanlarından biri yaydığı məqaləyə kinayə ilə “Amerika Süleymanidən xilas olmaq üçün onun üzərinə bəlkə Batman, Superman və ya Spidermani göndərmək üzərində düşünsün” kimi cümlələr daxil etmişdi.
Əlbəttə, İŞİD terror təşkilatının mövcudiyyəti dövründə rəsmi Tehranın propaqandasında Süleymaninin İŞİD-ə qarşı döyüşən qüvvələrin komandanı kimi təqdim edilməsi onun öldürülməsinə qarşı fərqli fikirlərə yol aça bilərdi. Lakin həmin əsnada Süleymaninin İŞİD-lə mübarizə adı altında regionda İranın nüfuz dairəsini yayması və yeni yaraqlı şiə qrupları təşkil edərək onlardan İsrail və Amerika maraqlarına qarşı istifadə etməsi Qərbi narahat edirdi. Bu səbəbdən, görünür, Qərb dünyası onun aradan qaldırılması işini İŞİD-in məhv edilməsindən sonraya qədər təxirə salıb. “Sepah” mediasının kinayəsinin əksinə olaraq, ABŞ-ın Süleymanini “Batman” və ya “Superman” göndərmədən, yanvarın 2-dən 3-nə keçən gecə Bağdad hava limanı yaxınlığında uğurlu hava əməliyyatı nəticəsində öldürməsi əslində “əfsanəvi general” fenomeni və propaqandasının elə əfsanədən ibarət olduğunu sübuta yetirdi.
Qasım Süleymani də ötən illər ərzində etdiyi çıxışlardan bir neçəsində özünü “əfsanəvi” şəxs kimi təqdim etməyə çalışırdı. O, çıxışlarının birində Trampa xitabən “biz hər yerdəyik, biz elə ağlınıza gəlməyən yerdə sizin yanınızdayıq” kimi fikirlər səsləndirmişdi. Eləcə də, İran mediası onun İŞİD liderə Əbu Bəkr əl-Bağdadinin namaz qılarkən yanına qədər sıza bilməsi, ABŞ ordusunun komandanına mesajı və İŞİD-in məhv edilməsi ilə bağlı məktubu kimi qeyri-real məlumatlar yayınlamaqlq, Süleymaninin obrazını “əfsanəvi” və “məğlubedilməz” komandan kimi formalaşdırmağa çalışırdı. Lakin Süleymaninin öldürülməsi göstərdi ki, əslində ABŞ onu uzun illərdir nəzarətdə saxlayırmış və getdiyi hər bir nöqtədən, eləcə də atdığı addımlardan xəbərdar imiş.
Qasım Süleymani propaqandasının formalaşması:
İranın nüvə razılaşması imzalamaqla, nüvə proqramını istədiyi formada davam etdirmək şansını itirməsindən sonra “dini lider” Əli Xamneyi Qərbə qarşı təhdid kimi istifadə etmək üçün 2 əsas xətt müəyyənləşdirmişdi. 1-cisi İnqilab Keşikçiləri Korpusunun nəzarətinə verilmiş raket proqramı, 2-cisi Qasım Süleymaniyə tapşırılmış İranın regionda nüfuzunun artırılması və strateji dərinlik siyasətinin yürüdülməsi.
Lakin Süleymaninin Bəşər Əsəd qüvvələri ilə birlikdə Suriya xalqının qətliam edilməsində iştirakı, regionda yeni şiə yaraqlı qruplaşmaları yaratması və digər bu kimi addımları istər Qərb, istərsə də Səudiyyə Ərəbistanı və Türkiyə də daxil olmaqla, bölgə ölkələrinin narazılığı ilə müşayiət olunurdu. Xüsusilə, ABŞ-ın nüvə razılaşmasından çıxmasından sonra İranla yenidən razılıq əldə etmək üçün sürdüyü ilk şərtlərdən 2-sinin bu ölkənin raket proqramı və yaraqlı qruplaşmalara göstərdiyi dəstəyi dayandırmasını əhatə etməsi Vaşinqtonun “Sepah” və onun “Qüds Briqadası”na Xamneyi tərəfindən tapşırılmış missiyalardan narahat olduğunu ifadə edirdi.
İranın regionda gərginliyi artırmaq istiqamətində fəaliyyətləri:
ABŞ-ın Tehrana qarşı sanksiyaları bərpa etməsi və maksimum təzyiq siyasəti yürütməsinə qarşılıq olaraq İran regionda gərginliyi pikk həddə çatdırmaq və nüvə öhəliklərini azaltmaqla, Avropa ilə Amerika arasında fikir ayrılığı yaradaraq, sanksiyaların ləğv edilməsi və özü üçün əlverişli hesab etdiyi şərtlər altında yeni razılaşmanın əldə edilməsi istiqamətində 2 siyasi kurs izləyirdi. Yay aylarında körfəz və Oman dənizində ticari gəmilərə qarşı keçirilmiş hücum, Amerikaya məxsus pilotsuz uçan aparatın vurulması, Britaniyaya məxsus tankerin saxlanması və Səudiyyə Ərəbistanının “Aramco” şirkətinin neft təsisatlarının bombalanması İran və ona bağlı şiə yaraqlıların ABŞ-a müharibə başlayacağı təqdirdə, regional və beynəlxalq müttəfiqlərinin təhlükəsizlikdə olmayacaqları siqnalını vermək üçün həyata keçirilmişdi.
Digər tərəfdən, İranın 2019-cu ilin may ayından, yəni ABŞ-ın nüvə razılaşmasını tərk etməsinin 1-ci il dönümündən etibarən mərhələli şəkildə nüvə öhdəliklərini azaltması və uranın zənginləşdirilmə həddi xüsusunda qəbul etdiyi məhdudiyyətləri aradan qaldırması təkcə Qərbi deyil, region ölkələrini də narahat edən amilə çevrilib.
Suriyada İsrail “Sepah” və ona bağlı qüvvələrə dəfələrlə hava zərbələri endirsə də, yay aylarında bu hücumlar İraqa da sirayət etmişdi. ABŞ İsraildən fərqli olaraq, ötən illər ərzində İranın regional nüfuzunu artırmaq istiqamətindəki fəaliyyətlərinə hərbi yolla deyil, sanksiyalarla maneə olmağa çalışırdı.
İraq və Livan etirazları:
Oktyabr və noyabr aylarında İraqda və Livanda keçirilən xalq etirazları zamanı Tehranln bu ölkələrdəki nüfuzuna qarşı şüarlar səsləndirilməsi, eləcə də İranın Nəcəf konsulluğunun 3 dəfə yandırılması artıq ABŞ-ın regionda İran amilinə qarşı fəaliyyətə başlamasının carçısı hesab edilirdi. Dekabrın sonlarında İranın Həşdəş-Şəbi qruplaşması vasitəsilə prosesləri əngəlləmək üçün ABŞ-ın İraqda yerləşən bazalarına və səfirliyinə hücumlar təşkil etməsi tərəflər arasında hərbi qarşıdurma riskini artırmışdı. Xüsusilə, ABŞ-ın səfirliyə hücumdan sonra İrana mümkün qarşıdurmadan yayınmaq üçün göstərdiyi səbrin Tehran tərəfindən “qorxmaq” kimi anlaşılmaması üçün bir neçə dəfə xəbərdarlıq etməsi İran tərəfindən ciddiyə alınmamışdı. Bunun kökündə yay aylarında həyata keçirilmiş hücumlardan sonra başda Əli Xamneyi olmaqla, İran tərəfində formalaşmış ABŞ-ın İranla birbaşa müharibədən “çəkinməsi” fikri dayanırdı.
Süleymaninin ölümünün regional təsirləri
Süleymaninin ölümü İran siyasi elitası üçün regional siyasətini tərtib və icra edənlərdən birinin itirilməsi deməkdir. O, həm də ölkənin yaratdığı bir neçə şiə yaraqlı qruplaşma arasında koordinasiya işlərini həyata keçirirdi. Süleymaninin ölümü həmin qruplaşmaların Əli Xamneyinin nəzarətindən çıxmasına və ya ən yaxşı halda, İranın qruplaşmaları idarə etməsində problemlər yaranmasına səbəb ola bilər.
Əli Xamneyinin xüsusi etibarını qazanan Süleymani “Sepah”da böyük şəbəkəyə, bir çox icra hakimiyyəti orqanlarına və dövlət qurumlarına nəzarət etməklə yanaşı, böyük mali şəbəkəyə sahib idi və istədiyi an Müdafiə Nazirliyindən öz tabeliyində olan yaraqlılara pulsuz silah əldə edə bilərdi. İranın Suriya, İraq, Yəmən, Livan, Əfqanıstan və Fələstinlə bağlı diplomatiyasını icra edən Süleymani həm də bu ölkələrə səfir təyin edən şəxs hesab edilirdi. “Qüds Briqadasının” komandanı həmçinin İranın regionda “şiə ayparası” yaratmaq üçün fəaliyyət göstərən əsas nümayəndəsi idi.
İranlı rəsmilərin ölkənin regional nüfuzunu yaymaq üçün 1 nömrəli şəxs olan Süleymaninin ölümünə verəcəkləri reaksiyalarla bağlı səsləndirdikləri fikirlər bölgədə ABŞ-İran münasibətlərinin daha da kəskinləşəcəyini göstərir. İranın mövcud iqtisadi və hərbi qüdrətini nəzərə aldıqda, rəsmi Tehranın Amerika ilə müharibəyə girəcəyi qeyri-real görünür. İranın intiqam cavabı regionda tabeliyində olan yaraqlılar vasitəsilə müxtəlif hücumlar təşkil etməkdən ibarət ola bilər. Xüsusilə də, İranın məsuliyyətdən yayınmaq üçün şiə yaraqlıları vasitəsilə deyil, daha çox Əfqanıstanda Taliban qüvvələri kimi, sunni və ya sələfi etiqada malik qruplaşmalar vasitəsilə ABŞ-a qarşı qisas əməliyyatını həyata keçirəcəyi daha məntiqli görünür.
Ə.A
Qəzzada ölənlərin sayı 34 654 nəfərə çatıb
Tanınmış baş məşqçi: Azərbaycana görə azərbaycanlılar qərar verməlidir
İran daha bir rekorda imza atdı- 2023-cü ildə yazıçıların ikinci ən böyük həbsxanası olub
Britaniya- İran bölgədəki qeyri-sabitliyə görə məsuliyyət daşıyır
İran jurnalistlərin həbsinə görə dünyada ikinci yerdədir
Tehranda məşhur nəşriyyat bağlandı
Tehran Azərbaycana qarşı indi də afrikalılardan istifadə edir
Azərbaycan müdafiə nazirinin müavini İrana səfər edib
Azad olunan torpaqlarda 134 min hektar ərazi mina və partlamamış sursatlardan təmizlənib
14 gündə İran həbsxanalarında 63 nəfər edam edildi
Moləvi Əbdülhəmid sünnilərə qarşı ayrı-seçkiliyi qınayıb
Ermənistan İranla hərbi anlaşma imzalamaq arzusundadır
İsrailin Tehranda öldürdüyü terrorçunun kimliyi məlum oldu
Baş prokuror media əməkdaşlarını hədələdi
Urmu gölü barədə son məlumat açıqlandı
İranda son 80 ilin rekord inflyasiyası qeydə alındı
"Bələdiyyə əcnəbilərlə müqavilə bağlaya bilər, lakin gizli yox"- deputat
Netanyahu və Blinken Qüdsdə müzakirələrə başlayıb
Prezident: Biz imkan verə bilmərik ki, XXI əsrdə Avropanın bəzi ölkələri digər xalqlara müstəmləkə kimi yanaşsın
Marağada 400 illik tarixi abidə məhv olur
Husilər Britanyaya məxsus neft tankerini vurdu
Şuşanın Qaybalı kəndində mina partlayıb, ANAMA əməkdaşı xəsarət alıb
Ermənistanda delimitasiyaya etiraz edən hərbçilər məsuliyyətə cəlb olunub
İran İsrail zərbələrinin vurduğu ziyanı ört-basdır etməyə çalışıb - SÜBUT
İctimai fəala ağır həbs cəzası verildi
Tomac Salehiyə dəstək aksiyaları keçirilib
ABŞ: İran silahları təbliğ olunduğu qədər effektli deyil
Urmu gölü yenidən quruyacaq - Ekoloq
Milli fəalların həbs qərarı qüvvədə saxlanıldı
Azərbaycanlı müəllim azadlıqda
Əl ilə toxunmuş ən böyük xalça təqdim olunub
İranda daha 3 qadın ailə üzvləri tərəfindən öldürülüb
Azad edilən ərazilərdə ötən ay 332 mina, 2502 PHS aşkarlanıb
Ermənistan İranla hərbi anlaşma imzalamaq arzusundadır
Azad edilmiş ərazilərdə daha 159 mina, 380 PHS aşkarlanıb
“İcbari hicab qadınların kəramətini və azadlığını pozur”- iranlı islamşünas
Tərbiz şəhəri “Həsən Padşah” tarixi kompleksi baxımsız qalıb
Tanınmış güneyli həkim-cərrah Şapur Ənsəri Cəbrayıl və Şuşaya səfər edib